Jak trwała jest twoja pamięć długotrwała?

W pamięci długotrwałej zgromadzona jest cała nasza wiedza o świecie, a także wszystkie nasze wspomnienia i umiejętności. Jest to więc rozległa i pojemna struktura, w ramach której występują pewne specyficzne podrodzaje pamięci.

Czy możesz to powiedzieć?

Całość pamięci długotrwałej możemy podzielić według kryterium opisowości, a więc deklaratywności. Podstawą tej klasyfikacji jest pytanie: "Czy możemy to opisać słowami?" Pamięć deklaratywna jest to więc taki rodzaj wiedzy, czy wspomnień, który spokojnie jesteśmy w stanie wyrazić słowami. Pamięć niedeklaratywna natomiast, to taka, do której wyrażenia słowa nie wystarczają.

Pamięć deklaratywna

Wyróżniamy dwa rodzaje pamięci deklaratywnej. Tym razem kryterium podziału jest obiekt, do którego odnosi się nagromadzona wiedza.

Pamięć epizodyczna – zwana też autobiograficzną lub historyczną, obejmuje wszelkie zdarzenia, w których bierzemy udział. Są to wszystkie te wspomnienia, w których widzimy siebie jako aktora. Mają zazwyczaj ściśle określone miejsce i czas. Towarzyszy im również kontekst, który zapamiętujemy równolegle z wydarzeniami. Przykładem mogą tu być wspomnienia dotyczące wczorajszego obiadu lub naszej pierwszej randki. To ten rodzaj pamięci najczęściej pada ofiarą amnezji.

Pamięć semantyczna – inaczej kulturalna, jest systemem, w którym przechowywana jest cała nasza wiedza o świecie. Informacje w niej magazynowane są abstrakcyjne i oderwane od kontekstu, w jakim zostały zdobyte. Przykładem pamięci semantycznej jest wiedza o znaczeniu słów lub wzorów matematycznych. Zazwyczaj nie zostaje ona nadwyrężona w wyniku amnezji, ale mogą na nią wpływać pewne rodzaje demencji (np.: Alzheimer).

Pamięć niedeklaratywna

Ponieważ nie wymaga od nas świadomego myślenia, bardzo trudno wyrazić ją w słowach. Pamięć niedeklaratywna to działanie i automatyczne reakcje. Cztery typy tej pamięci różni sposób w jaki zawarte w nich informacje zostały nabyte.

Pamięć proceduralna – jest to pamięć ruchowa, nawykowa. Obejmuje automatyczne zachowania i umiejętności i opiera się głównie na praktyce. Są to wszelkie nabyte przez nas zdolności manualne, jak pisanie na maszynie, zmiana biegów w samochodzie, czy gra na pianinie.

Odruchy– reakcje na bodźce zewnętrzne, dzięki którym przystosowujemy się do otoczenia. Kształtują się one w specyficznym procesie uczenia zwanym warunkowaniem. Ilustracją warunkowania może być zachowanie kurczaka. Zaraz po przyjściu na świat posiada on bezwarunkowy odruch dziobania wszelkich małych obiektów. Po jakimś czasie zaczyna rozpoznawać, które z nich nadają się do jedzenia i później podświadomie wybiera już tylko te, które zaspokoją jego głód.

Habituacja – inaczej przyzwyczajenie, polega na stopniowym osłabianiu się reakcji naszego ciała na bodziec, który nie ma dla nas większego znaczenia. Przykładowo, spędziwszy dużo czasu w hałasie, powoli zaczynamy się do niego przyzwyczajać i przestajemy go zauważać.

Torowanie – a ang. priming, to efekt rozpoznany przez psychologów poznawczych, często będący narzędziem manipulacji. Priming ma miejsce, gdy wcześniejsze wywołanie pewnych skojarzeń wpływa na nasz sposób percepcji i późniejsze działanie. Przykładem jest tu popularny test psychologiczny, w którym badanym przedstawiana jest lista przedmiotów, wśród których występuje słowo stół. Uczestnicy testu są później proszeni o podanie słowa zaczynającego się na litery "st". W efekcie, najczęściej przywoływanym słowem jest "stół". Priming nie musi być jednak efektem świadomego działania. Polak poproszony o podanie nazwy kraju na literę "p" od razu wymieni Polskę, ponieważ to właśnie nazwę tego kraju słyszy najczęściej, a co za tym idzie, najszybciej i najłatwiej jest mu ją sobie przypomnieć. Stąd nazwa - wcześniejsze doświadczenia "torują" drogę dla określonych schematów myślowych.

Niestety, wszystkie podrodzaje pamięci długotrwałej ulegają osłabieniu wraz z upływem czasu. Zupełnie nagle możemy zapomnieć kod odblokowujący nasz telefon komórkowy, chociaż wydaje się nam, że do tej pory wpisywaliśmy go niemal odruchowo. Dzięki pamięci długotrwałej możemy normalnie funkcjonować w codziennym życiu – skutecznie się komunikujemy, a także wykonujemy tak podstawowe czynności jak na przykład mycie rąk. Dlatego też, bardzo ważne jest utrzymywanie naszej pamięci w jak najlepszej formie.

Musisz się zalogować, by móc napisać komentarz.